Kwas cytrynowy

kryształy kwasu cytrynowego w świetle spolaryzowanym
[pokaż]Nazewnictwo
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C6H8O7
Inne wzory	HOOC-CH2-C(OH)(COOH)-CH2-COOH
Masa molowa	192,12 g/mol
Wygląd	bezbarwne ciało krystaliczne o kwaśnym smaku[2]
Identyfikacja
Numer CAS	77-92-9 5949-29-1 (monohydrat)
PubChem	311
[pokaż]SMILES
[pokaż]InChI
[pokaż]Właściwości
[pokaż]Niebezpieczeństwa
Podobne związki
Pochodne	kwas akonitowy
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Kwas cytrynowy (łac. Acidum citricum; E330) – organiczny związek chemiczny z grupy hydroksykwasów karboksylowych. Zawiera 3 grupy karboksylowe.

Kwas cytrynowy jest uważany za związek bezpieczny, jednak może powodować uszkodzenia oczu w przypadku bezpośredniego kontaktu. Doniesienia o możliwym działaniu rakotwórczym są całkowicie błędne^[4].

Występowanie

Kwas cytrynowy występuje w niewielkich ilościach w większości organizmów żywych, gdyż spełnia ważną rolę w metabolizmie węglowodanów. Jego forma zjonizowana(cytrynian) jest ważnym produktem przejściowym w cyklu Krebsa (zwanym stąd cyklem kwasu cytrynowego)^[2]. W większych ilościach występuje w niektórych owocach, np. w cytrynach^[2], w których stanowi nawet do 8% suchej masy (co odpowiada 0,65% masy świeżej cytryny).

Otrzymywanie

W przemyśle kwas cytrynowy jest otrzymywany głównie przez fermentację cytrynową^[2]na pożywce z oczyszczonego cukru lub hydrolizatu skrobi za pomocą kultur kropidlaka czarnego (Aspergillus niger) hodowanego na podłożu o początkowym pH 2,5–3,5^[5].

Może być otrzymywany syntetycznie^[2].

Można go uzyskać w postaci krystalicznej w formie bezwodnej lub jako monohydrat^[6] i w obu tych postaciach jest dostępny w handlu^[7][8].

Zastosowanie

Kwas cytrynowy jest używany jako regulator kwasowości i przeciwutleniacz w produktach spożywczych^[2], a także jako kwasowy środek myjący w różnych procesach czyszczących^[9][10][11]. Sole kwasu cytrynowego – cytryniany – są stosowane jako leki przy niedoborze określonego metalu w organizmie.

Jest wykorzystywany także w przemyśle farmaceutycznym oraz w gospodarstwie domowym pod nazwą kwasek cytrynowy^[2].

Przypisy