- Witamina E 100g 1gram=500 IU WITAMINY E w proszku
Witamina E
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
|
|||
|
|||
Ogólne informacje | |||
Wzór sumaryczny | C29H50O2 | ||
---|---|---|---|
Masa molowa | 430,69 g/mol | ||
Wygląd | jasnożółta ciecz[1] | ||
Identyfikacja | |||
Numer CAS | 10191-41-0 59-02-9 |
||
PubChem | 2116 | ||
DrugBank | DB00163 | ||
|
|||
|
|||
|
|||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
|||
Klasyfikacja medyczna | |||
ATC | A11HA03 |
Witamina E – grupa organicznych związków chemicznych, w skład której wchodzą tokoferole i tokotrienole, pełniących w organizmie funkcję niezbędnego składnika pokarmowego, rozpuszczalnej w tłuszczach witaminy. Ich wspólną cechą jest dwupierścieniowy szkielet 6-chromanolu oraz łańcuch boczny zbudowany z 3 jednostek izoprenowych. Stosowana jako dodatek do żywności o numerze E306 (ponadto syntetyczne tokoferole noszą numery E307-309).
Witamina E występuje w postaci ośmiu kongenerów: czterech tokoferoli o nasyconymłańcuchu bocznym i czterech analogicznych tokotrienoli posiadających w łańcuchu bocznym 3 wiązania podwójne. W obu grupach wyróżnia się 4 formy: α, β, γ i δ, różniące się liczbą podstawników metylowych przy pierścieniu fenylowym. Każda z 8 form witaminy E wykazuje nieco inną aktywność biologiczną[3]. W organizmie człowieka najistotniejszą rolę pełni α-tokoferol[4].
Do naturalnych źródeł witaminy E należą: nasiona słonecznika, migdały, orzechy laskowe, orzeszki ziemne, oleje (słonecznikowy, szafranowy), pomidory, botwina, suszone morele, szpinak[5].
Rola w organizmie
Jest głównym przeciwutleniaczem występującym w komórkach[4][6][7][8][9][10] (dla nienasyconych kwasów tłuszczowych[8][11] i witaminy A[10][11]). Warunkuje prawidłową strukturę błon biologicznych[7] i je ochrania[8][10]. Umożliwia syntezę niektórych lipidów[7]. Wpływa na metabolizm mięśni[9]. Zapobiega chorobom układu krążenia, wpływa na krzepnięcie krwi[11].
Suplementacja witaminy E co do zasady nie zapobiega zawałowi mięśnia sercowego. Badanie wykonane w latach 90. XX w. wskazało, że jedynie u osób po zawale mięśnia sercowego podawanie bardzo dużych dawek witaminy E powoduje istotne zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia ponownego zawału. Wszystkie pozostałe badania dowodzą, że witamina E podawana jako suplement, zarówno ludziom zdrowym, jak i tym po zawale nie powoduje redukcji prawdopodobieństwa ponownego przebycia choroby wieńcowej[12].
Wiek | EAR (mg/dzień) |
ZDS (mg/dzień) |
---|---|---|
0–6 m-cy | ok. 0,6[b] | 4 |
7–12 m-cy | ok. 0,6[b] | 5 |
1–3 l. | 5 | 6 |
4–8 l. | 6 | 7 |
9–13 l. | 9 | 11 |
14–18 l. | 12 | 15 |
dorośli | 12 | 15 |
ciąża | 12 | 15 |
laktacja | 16 | 19 |
Skutki niedoboru
Zaburzenia płodności[7][10], poronienia, paraliż mięśniowy[7]. Osłabiona praca i zanik mięśni (dystrofie), szybki rozpad erytrocytów[9]. Zwiększenie katabolizmu nienasyconych kwasów tłuszczowych (skutkującego zaburzeniem funkcjonowania błon komórkowych)[8]. Zaburzenia wzrostu[8][10], uszkodzenia nerwów[8]. Utrata jędrności skóry, przebarwienia skórne i plamy starcze, zmęczenie, ogólne osłabienie[11].
Skutki nadmiaru
W przypadku spożywania codziennie przez dłuższy okres dawek dobowych 400–800 j.m. mogą wystąpić następujące objawy: zaburzenie widzenia, bóle głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe oraz ogólne osłabienie[14]. W świetle opublikowanych w 2007 w Journal of the American Medical Association wyników badań polegających na przejrzeniu baz danych (do badania włączono 68 randomizowanych badań, obejmujących 232 606 osób) przyjmowanie witaminy E (podobnie jak witaminy A, beta-karotenu) może zwiększać śmiertelność wśród osób je stosujących[15].
Zaleca się, aby nie przyjmować więcej niż 1000 mg witaminy E dziennie[16].
Uwagi[edytuj
- ↑ EAR – ang. estimated average requirements.
- ↑ Skocz do: 1 2 AI – ang. adequate intake; wartość zapotrzebowania szacowana przez ekstrapolację.
Przypisy
- ↑ Skocz do: a b c d e CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-548, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
- ↑ Skocz do: a b c (±)-α-Tocopherol (nr T3251) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski. [dostęp 2018-01-15]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ G.W. Burton, K.U. Ingold, Autoxidation of biological molecules. 1. Antioxidant activity of vitamin E and related chain-breaking phenolic antioxidants in vitro, „Journal of the American Chemical Society”, 103 (21), 1981, s. 6472–6477, DOI: 10.1021/ja00411a035 (ang.).
- ↑ Skocz do: a b Attilio Rigotti, Absorption, transport, and tissue delivery of vitamin E, „Molecular Aspects of Medicine”, 28 (5–6), 2007, s. 423–436, DOI: 10.1016/j.mam.2007.01.002, PMID: 17320165 (ang.).