Sukraloza

[pokaż]Nazewnictwo
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C12H19Cl3O8
Masa molowa	397,63 g/mol
Wygląd	biały proszek
Identyfikacja
Numer CAS	56038-13-2
PubChem	71485
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Sukraloza (C₁₂H₁₉Cl₃O₈) – pochodna sacharozy, w której trzy grupy hydroksylowezostały podstawione atomami chloru. Jest stosowana jako słodzik niedostarczający do organizmu kalorii, gdyż nie jest metabolizowany. Na rynku spożywczym dystrybuowana pod nazwą handlową Splenda^[3]; produkt ten zawiera 1,1% sukralozy oraz maltodekstrynę i glukozę jako wypełniacze^[4].

Sukraloza jest ok. 600 razy słodsza od zwykłego cukru. Jest bardziej uniwersalna w użyciu od innego, powszechnie stosowanego słodzika – aspartamu, gdyż jest trwała w szerszym zakresie temperatury i pH. Dzięki temu można ją stosować również w wyrobach piekarniczych i kwaśnych napojach. Podobną trwałość termiczną i pH wykazują stewiozydy – słodkie związki zawarte w roślinie stewia. Sama sukraloza nie jest szkodliwa, ale rozkłada się na związki, które są szkodliwe dla organizmu ludzkiego: chloroglukozę i chlorofruktozę. Są one toksyczne, ale w większych ilościach niż te, które znaleźć można w produktach spożywczych. Około 20% sukralozy rozkłada się w organizmie^[3], reszta zostaje wydalona w niezmienionej postaci.

W roku 2008 Mohamed B. Abou-Donia i współpracownicy opublikowali wyniki badań słodzika Splenda na szczurach, z których wynikało, że sukraloza nawet w ilościach mniejszych niż ADI = 5 mg/kg dziennie wykazuje szkodliwe działanie na organizm^[4]. Badania te zostały skrytykowane w roku 2009 przez naukowców powiązanych z McNeil Nutritionals, dystrybutorem słodzika, oraz przez panel 9 ekspertów powołanych przez McNeil Nutritionals. W pracach krytycznych zarzucono istotne braki metodologiczne, niedostateczne udokumentowanie wyciągniętych wniosków oraz ich sprzeczność z innymi badaniami^[5][6]. Obie strony sporu podtrzymały swoje stanowisko w listach do wydawcy czasopisma Regulatory Toxicology and Pharmacology opublikowanych w roku 2012^[7][8]. W kolejnych badaniach na myszach stwierdzono jednak negatywny wpływ długotrwałego, regularnego spożywania sukralozy na mikrobiom przewodu pokarmowego^[9][10].

Sukraloza została dopuszczona do użycia po raz pierwszy w Kanadzie w 1991 roku. Kolejnym krajami, które dopuściły ją do użycia były: Australia (1993), Nowa Zelandia (1996), USA (1998), Wielka Brytania (2003) i cała Unia Europejska (2004). Do 2005 roku sukraloza została dopuszczona do użycia w ponad 40 krajach na świecie. Oznaczana na produktach spożywczych kodem E955. Zalecane spożycie dzienne zostało ustalone na 5 (FDA) lub 9 mg/kg masy ciała (Health Canada) – stan na rok 2020^[11].

Sukraloza została po raz pierwszy otrzymana w 1976 roku przez Shashikant Phadisa, chemika pracującego w Queen Elizabeth College w Londynie, w ramach grantu realizowanego dla firmy Tate & Lyle PLC, podczas przeprowadzania reakcji sacharozy z odczynnikiem chlorującym.